OGÓREK
—————————————–
CHOROBY
—————————————–
MOZAIKA OGÓRKA – Cucumber mosaic virus CMV
WYSTĘPOWANIE: ogórek i pozostałe rośliny z rodziny dyniowatych ( prócz kawona), w gruncie i pod osłonami (tunele foliowe i szklarnia).
OBJAWY:
- pierwsze objawy już na 6-tygodniowych roślinach w postaci jasnozielonych, żółtych , nieregularnie rozmieszczonych plamek na liściu.
- liście mogą być pomarszczone, zniekształcone, mniejsze.
- owoce są drobniejsze, pokryte żółtymi plamkami, guzami, brodawkami,J
- rośliny są skarłowaciałe, o krótszych międzywęźlach, źle rosną i owocują.
ZWALCZANIE: – uprawiać odmiany odporne,
- usuwać chore rośliny natychmiast po zauważeniu objawów,
- zwalczać wieloletnie chwasty, które mogą być gospodarzami wirusa,
- zwalczać mszyce i inne owady będące wektorami wirusów
——————————————
BAKTERYJNA KANCIASTA PLAMISTOŚĆ OGÓRKA (Pseudomonas syringae pv.lachrymans)
WYSTĘPOWANIE:
- najczęściej na ogórku w uprawie polowej i w tunelach foliowych, bardzo rzadko w uprawach pod szkłem. Występowaniu sprzyja deszczowa i ciepła pogoda (20 – 25oC).
OBJAWY:
- pierwsze objawy już na siewkach w postaci jasnych plamek. Przy silnym porażeniu – siewki giną..
- na liściach pojawiają się jasnozielone, wodniste plamy. Brzegi plam są ograniczone przez nerwy liścia ( charakterystyczny kanciasty kształt ). Przy dużej wilgotności, na spodniej stronie liści w miejscu plam widać krople mętnej , śluzowatej cieczy, w której znajdują się bakterie. Podczas suchej pogody tkanki w miejscu plam zasychają i wykruszają się, tworzą się dziury.
- na ogonkach liściowych, łodygach i owocach mogą powstawać jasnozielone, wodnista, zagłębione plamy. Mogą też na nich występować bakteryjne wycieki( charakterystyczne dla tej choroby). Na owocach – w miejscu plam tkanka pęka, owoc jest zniekształcony, mały.
ZWALCZANIE:
- 3 letnia przerwa w uprawie ogórka na tym samym polu,
- uprawa gorczycy jako przedplonu ogranicza występowanie choroby,
- wysiewać zaprawione nasiona
- chronić zgodnie z aktualnymi zaleceniami
——————————————–
ALTERNARIOZA DYNIOWATYCH ( Alternaria cucumerina (Ellis et Everth)
ANTRAKNOZA DYNIOWATYCH ( Colletotrichum orbiculare (Berk. et Mont.) v. Arx.
WYSTĘPOWANIE:
- najczęściej na melonie, czasami też na ogórkach
- występowaniu sprzyja deszczowa i ciepła pogoda – zwykle w czasie owocowania.
OBJAWY:
- na górnej stronie liścia pojawiają się małe, okrągłe plamki z szarobiałym środkiem. Potem plamy powiększają się i brązowieją., a zasychająca tkanka wypada..
ZWALCZANIE:
- ograniczyć deszczowanie roślin
- środki zwalczające mączniaka rzekomego (np Amistar i Bravo) zapobiega występowaniu Alternariozy – specjalne zabiegi są zbędne.
—————————————–
MĄCZNIAK RZEKOMY DYNIOWATYCH (Pseudoperonospora cubensis)
WYSTĘPOWANIE:
- najgroźniejsza choroba ogórków uprawianych w gruncie i pod osłonami,
- zaatakowane są głownie liście’
- występowaniu sprzyja ciepła i wilgotna pogoda.
OBJAWY:
- już w końcu czerwca mogą występować chlorotyczne, oliwkowo-zielone , kanciaste plamy,
- później na dolnej stronie liści pojawia się szro-fioletowy nalot zarodników grzyba- charakterystyczny dla tej choroby.
- plamy mogą się zlewać i stopniowo obejmują całą pow. liścia. Liście zasychają, później , w krótkim czasie, zasycha cała roślina.
ZWALCZANIE:
- uprawiać odmiany mniej podatne lub tolerancyjne,
- chronić zgodnie z obowiązującymi zaleceniami
———————————————
MĄCZNIAK PRAWDZIWY DYNIOWATYCH ( Erysiphe cichoracearum)
WYSTĘPOWANIE:
- ogórek i pozostałe gatunki warzyw dyniowatych
- głównie w uprawach pod osłonami, rzadziej w gruncie,
- występowaniu sprzyja ciepła i wilgotna pogoda.
OBJAWY:
- na górnej stronie liści – biały, później biało-szary, mączysty nalot, przy nasilaniu choroby – nalotem pokrywa się cała, górna blaszka liściowa, a także pędy,
- bardzo rzadko nalot pojawia się na dolnej stronie liści,
ZWALCZANIE:
- uprawiać odmiany tolerancyjne i odporne,
- po zakończeniu wegetacji dokładnie usunąć resztki roślinne,
- chronić zgodnie z obowiązującymi zaleceniami
——————————————–
PARCH DYNIOWATYCH( Cladosporium cucumerinum Ellis et Arth.)
WYSTĘPOWANIE:
- na ogórku, rzadziej na dyni i melonie,
- na pędach, liściach, zawiązkach owoców i owocach.
OBJAWY:
- na zaatakowanych organach pojawiają się nieregularne, brunatne plamy z ciemniejszą obwódką.
- w miejscach przebarwień tkanka zasycha i wykrusza się. Na liściach powstają dziury, a na owocach – nekrotyczne, zagłębione plamy. Powierzchnia plam jest skorkowaciała, sucha.
- w warunkach dużej wilgotności, na powierzchni owoców pojawia się biały, później ciemnooliwkowy, aksamitny nalot. Na powierzchni plam mogą pojawiać się krople gumowatej cieczy.
ZWALCZANIE:
- uprawa odmian odpornych – większość naszych odmian jest odporna na tę chorobę,
- usuwać resztki roślinne i odkażać ziemię termicznie lub chemicznie,
- chronić zgodnie z obowiązującymi zaleceniami
——————————————-
SZARA PLEŚŃ ( Botrytis cinerea Pers.)
WYSTĘPOWANIE:
- na ogórkach głównie pod osłonami, częściej – nieogrzewanymi rzadziej w uprawie polowej,
- występowaniu sprzyja niska temperatura i wysoka wilgotność oraz brak ruchu powietrza,
- szczególnie w miejscu skaleczeń, cięć i w miejscu zetknięcia owocu z podłożem.
OBJAWY:
- na siewkach występują objawy zgorzeli – rośliny przewracają się i zamierają,
- na starszych roślinach w miejscu infekcji pojawiają się szkliste, wodniste plamy gnilne. Pokrywają się one szarobrunatnym, puszystym nalotem,
- liście i pędy ponad miejscami infekcji więdną i zamierają.
ZWALCZANIE:
- resztki roślinne spalić ( nie wyrzucać na kompost!), pole głęboko zaorać,
- odkażać ziemię w szklarniach termicznie lub chemicznie,
- chronić zgodnie z obowiązującymi zaleceniami
———————————————–
ZGNILIZNA TWARDZIKOWA (Sclerotinia sclerotiorum)
WYSTĘPOWANIE:
- na ogórku, głównie w szklarniach,
OBJAWY:
- głównie na pędach , czasem na owocach, pojawiają się szkliste, wodniste plamy, pierścieniowo obejmują cały pęd,
- plamy pokrywają się białym, watowatym nalotem
- wewnątrz, rzadziej na zewnątrz porażonych pędów lub owoców tworzą się liczne, nieregularne grudki (sklerocja) – cecha charakterystyczna dla tej choroby.
ZWALCZANIE:
- resztki roślinne spalić ( nie wyrzucać na kompost!), by nie dopuścić do dostania się sklerocjów do gleby,
- podłoże odkażać termicznie
- chronić zgodnie z obowiązującymi zaleceniami
—————————————-
ZESPÓŁ CHORÓB ODGLEBOWYCH
- Zgorzel siewek ogórka – Phytium debaryanum Hesse
- Mokra zgnilizna łodygi – Phytium spp., Phytophtora spp.
- Fuzaryjne więdnięcie ogórków – Fusarium spp.
WYSTĘPOWANIE:
- na ogórku w szklarni , a także, podczas wilgotnej, chłodnej pogody – w gruncie.
OBJAWY:
- porażone kiełki obumierają i gniją,
- małe roślinki ( najczęściej w stadium liścieni ), przewracają się na skutek przewężenia szyjki korzeniowej lub mokrej zgnilizny, lub zaczopowanie naczyń,
- starsze rośliny też ulegają porażeniu w okolicach szyjki korzeniowej, może pojawić się różowawy nalot, na skutek zaczopowania wiązek przewodzących – rośliny więdną, później zasychają.
ZWALCZANIE:
- dezynfekcja podłoża do wysiewu,
- unikać podłoży o złych warunkach wodno – powietrznych (zbyt ciężkich, zlewnych)
- zaprawiać nasiona
- chronić zgodnie z obowiązującymi zaleceniami
——————————————-
SZKODNIKI
——————————————–
PRZĘDZIOREK CHMIELOWIEC ( Tetranychus urticae)
OBRAZ USZKODZEŃ:
- występuje na roślinach pod osłonami, rzadziej w gruncie.
- na górnej stronie liści bardzo liczne drobne, żółtawe plamki. Póżniej plamki brunatnieją.
- na dolnej stronie liści – delikatna powłoka pajęczyny, drobne pajęczaki, a także mączysty nalot ( wylinki).
- liście odbarwiają się, zamierają i przedwcześnie opadają.
BIOLOGIA OWADA:
- mały pajęczak ( 0,5 mm ), bezbarwny, jasnozielony lub żółty z ciemniejszymi plamkami, z 4 parami nóg. Zimujące samice są pomarańczowe, larwa jest mniejsza i ma 3 pary nóg. Jaja są kuliste , żółtawe do czerwonej.
- zimują zapłodnione samice w szklarniach, w szczelinach drzew, pod opadłymi liśćmi,
- w kwietniu, maju samice po opuszczeniu kryjówek żerują i składają jaja na roślinach,
- osobniki dorosłe i larwy wysysają sok z liści (najczęściej w kątach nerwów) Najsilniejsze zagrożenie występuje od czerwca do sierpnia.
- w ciągu roku mogą pojawić się 3 – 5 pokolenia,
- suche powietrze i wysoka temp. sprzyja rozwojowi przędziorków.
ZWALCZANIE:
- dezynfekcja szklarni 5 % roztworem formaliny,
- rośliny zraszać wodą , szklarnie często wietrzyć i zacieniać,
- chronić zgodnie z obowiązującymi zaleceniami
——————————————-
WCIORNASTEK TYTONIOWIEC ( Thrips tabaci)
OBRAZ USZKODZEŃ:
- na górnej stronie liścia – drobne, jasnożółte, okrągłe lub lekko kanciaste plamki,
- na dolnej stronie liści – plamki są srebrzyste, zauważyć też można małe owady i czarne punkciki – odchody owadów.
- silne opanowane liście żółkną, brunatnieją i zamierają, a kwiaty nie zawiązują owoców.
BIOLOGIA OWADA:
- owad dorosły o przecinkowatym kształcie, długości ok.1,5 mm, czarny lub ceglastobrązowy,
- larwy – krwisto-pomarańczowe lub -.
- zimują owady dorosłe w resztkach roślinnych i w glebie
- samice składają jaja w pąki kwiatowe lub pod skórkę liści. Wylęgłe larwy i osobniki dorosłe żerują na dolnej stronie liści i w pąkach kwiatowych.
- w szklarni może rozwinąć się kilka pokoleń szkodnika.
- w latach ciepłych i suchych szkodnik może atakować rośliny na polach w pobliżu osłon.
ZWALCZANIE:
- po zauważeniu szkodnika na niebieskich pułapkach lepowych lub po zauważeniu pierwszych uszkodzeń chronić zgodnie z obowiązującymi zaleceniami
—————————————-
MSZYCE (Myzus spp.)
OBRAZ USZKODZEŃ:
- na ogórka w gruncie i pod osłonami
- na dolnej stronie liścia widoczne kolonie żerujących szkodników,
- owady żerując, powodują deformacje, żółknięcie i zamieranie liści, pąków kwiatowych i zawiązków,
- na rosie miodowej wydzielanej przez mszyce mogą rozwijać się grzyby czerniowe,
- mszyce mogą powodować szkody pośrednio, przenosząc wirusy np. wirusa żółtej mozaiki ogórka.
BIOLOGIA OWADA:
- owad dorosły – długości 1,3 – 1,9 mm. zielony, czarnozielony, larwy są żółte, żółtozielone,
- mogą zimować w szklarni lub na chwastach i innych roślinach,
- wiosną może pojawić się w szklarni, na uprawy polowe przenosi się w miesiącach letnich,
- przy wysokiej temperaturze i wilgotności powietrza mogą rozwinąć się w polu 2-3 pokolenia.
ZWALCZANIE:
- po zauważeniu pierwszych owadów opryskiwać rośliny zgodnie z obowiązującymi zaleceniami
——————————————-
ZMIENNIK LUCERNOWIEC ( Lygus rugulipennis)
OBRAZ USZKODZEŃ:
- owady dorosłe i larwy żerują w wierzchołkowej części pędu, wysysają soki z liści, kwiatów i łodyg,
- nakłute komórki brunatnieją, zamierają – powstają nieregularne otwory, młode liście i pędy rosną nadal – powstają dziury, pęknięcia, deformacje.
- silnie porażone rośliny słabiej owocują – pąki kwiatowe przedwcześnie opadają,
BIOLOGIA OWADA:
- owad dorosły jest zielonobrunatnym pluskwiakiem o spłaszczonym ciele, wielkości 4-8 mm.
- zimują owady dorosłe na zeschłych liściach, ściółce,
- wiosną składają jaja na roślinach żywicielskich , pierwsze pokolenie żeruje w maju, czerwcu.
- w lipcu, sierpniu pojawiają się żerujące larwy drugiego pokolenia.
ZWALCZANIE:
- w okresach masowego pojawienia się szkodnika wykonać oprysk zgodnie z obowiązującymi zaleceniami. Oprysk wykonać wcześnie rano lub późno wieczorem z uwagi na małą ruchliwość owadów.
————————————–
ŚMIETKA KIEŁKÓWKA LUB GLEBOWA (Delia platura Meig.)
OBRAZ USZKODZEŃ:
- larwy uszkadzają pęczniejące i kiełkujące nasiona, uszkadzają liścienie, w części podliścieniowej niszczą stożki wzrostu,
- kiełkujące rośliny zamierają, brak wschodów.
BIOLOGIA OWADA:
- owad dorosły – szara muchówka, długości 3-5 mm,
- jaja są złożone na ziemi w pobliżu wschodzących roślin,
- białe larwy długości 7 mm żerują na roślinach (maj, czerwiec), potem przepoczwarczają się w glebie,
- w lipcu pojawia się drugie pokolenie śmietki o mniejszym znaczeniu gospodarczym, mogą żerować na późnych odmianach warzyw.
ZWALCZANIE:
- zaprawiać nasiona
- można wschodzące rośliny okrywać włókniną.